De top-10 denkfouten: niet alles wat je denkt klopt

Daar lees je van alles over in dit blog. Wil je liever luisteren in plaats van lezen? Ga dan naar mijn podcast over dit onderwerp.

We hebben allemaal gedachten die niet helemaal kloppen. De een meer dan de ander. En ondanks dat we wel weten dat deze gedachten niet helemaal waar zijn, kunnen ze toch een rotgevoel geven of je naar beneden halen. Daarom is het heel zinvol om je bewust te worden van je denkfouten, zodat je ze gaat herkennen en je er vervolgens ook voor kunt zorgen om het nare gevoel dat er uit voortkomt te voorkomen.

Herken jij de gedachten die je hebt en die eigenlijk helemaal niet waar zijn? Het zijn gedachten als: 'ze vinden mij vast niet aardig', 'wie zit er nu op mij te wachten' of 'ik ga pas weer daten als ik 10 kilo ben afgevallen' of 'ik kan pas op die baan solliciteren als ik aan alle voorwaarden voldoe'.

Al dit soort gedachten, waar je je innerlijke criticus aan kunt herkennen en die we allemaal wel eens hebben, kunnen je enorm tegenhouden om het leven te leiden dat je eigenlijk wilt en ervoor zorgen dat je de potentie die in je zit niet benut. En dat is heel erg zonde!

Denkfouten en hoogsensitiviteit

Ook als je hoogsensitief bent, kun je hier veel last van hebben. En een van de redenen daarvan is dat je prikkels diepgaander verwerkt. Maar hoe je die prikkels interpreteert hoeft niet waar te zijn. Als je hoogsensitief bent, kun je extra gevoelig zijn voor afwijzing en die gevoeligheid zorgt er juist voor dat je constant alert bent, snel overprikkeld raakt en je daardoor een overactief stressbrein krijgt. En dat overactieve stressbrein maakt sneller denkfouten.  

Om die ondermijnende gedachten en de nare gevoelens die daaruit voortkomen te voorkomen, is het belangrijk om je denkfouten te herkennen, zodat je die negatieve denkspiraal kunt doorbreken en je uiteindelijk die nare gevoelens ook echt kunt voorkomen.

Top-10 denkfouten

Hieronder vind je de top-10 van denkfouten die vaak voorkomen.

1. Het-zou-moeten-denken
Dat is bijvoorbeeld de gedachte: 'hij moet wel op tijd komen, anders is hij echt niet in me geïnteresseerd'.

2. De toekomst negatief voorstellen
Bijvoorbeeld: 'ik heb mijn werk niet goed genoeg gedaan, ik word vast ontslagen'.

3. Gedachtenlezen
Ervan uitgaan dat je precies weet wat andere mensen in een bepaalde situatie (of over jou) denken. Je concludeert dat iemand negatief op je reageert zonder te checken of het ook zo bedoeld is door diegene.

4. Zwart-witdenken
Je denkt in uitersten en ziet alleen zwart of wit. Het is alles of niets. Je denkt bijvoorbeeld 'ik ga niet naar dat feestje, want ik kan het niet aan om een hele avond weg te zijn'.

5. Etiket plakken
Je denkt dan bijvoorbeeld: 'ik kan ook niks' in plaats van 'ik maakte een fout'.

6. Overdrijven of veralgemeniseren
Er hoeft maar een enkele keer iets te gebeuren waar je algemene conclusies uit trekt of meteen een patroon ziet. Je bent bijvoorbeeld een keer afgewezen en denkt daarna meteen dat je altijd afgewezen wordt.

7. Beperkt waarnemen
Je laat het negatieve zwaarder wegen dan het positieve. Een voorbeeld: je hebt een beoordelingsgesprek op je werk waarin je successen en positieve kanten worden benoemd. Daarnaast worden ook verbeterpunten genoemd en je onthoudt dan alleen 'de kritiek' en blijft daar vervolgens over piekeren.

8. Zelfverwijt
Je verwijt jezelf iets waar je niet of maar deels verantwoordelijk voor bent. Je neemt de schuld op je en betrekt het op jezelf.

9. Negatief denken of mentaal filteren
Je buigt het positieve om in het negatieve. Bijvoorbeeld: 'ze zegt wel dat ze het gezellig vindt om af te spreken, maar waarom spreken we dan niets af?'.

10. Emotioneel denken
Je gevoelens als bewijs nemen voor de juistheid van een bepaalde gedachte. Bijvoorbeeld: 'Ik voel me minderwaardig, dus ben ik dat ook'.

Nu je weet wat veelvoorkomende denkfouten zijn, kun je er zelf ook mee aan de slag om ze te herkennen en te doorbreken.

Pak je denkfouten aan in 8 stappen

Stap 1:
Iedere keer als je merkt dat er een rotgevoel opkomt, kun je onderzoeken wat daaraan voorafgaand is gebeurd. Het is niet de situatie die je onprettig laat voelen, maar de gedachten die je daarbij had. Dus is het juist belangrijk om je denken te onderzoeken.

Stap 2:
Herken bij jezelf welke gedachten het zijn geweest die voor een rotgevoel zorgen en schrijf die gedachten op. Onderzoek onder welke denkfouten die gedachte valt en schrijf die ook op. Bijvoorbeeld:
Gedachte: 'Ik wist het antwoord niet, dus ik ben dom'
Denkfout: overdrijven / veralgemeniseren

Stap 3:
Vraag jezelf af: is die gedachte waar?

Stap 4:
Vraag jezelf af: kan ik 100% zeker weten dat die gedachte waar is?

Stap 5:
Vraag jezelf af: hoe reageer ik als ik die gedachte inderdaad echt geloof? Hoe VOEL ik mij als ik die gedachte echt geloof?

Stap 6:
Vraag jezelf af: welke gedachte zou me WEL verder helpen?

Stap 7:
Vraag jezelf af: hoe zou ik reageren als ik DIE gedachte zou hebben? Hoe zou ik me VOELEN als ik DIE gedachte zou hebben? (het gaat hier om de gedachte van stap 6).

Stap 8:
Kies voor een andere gedachte (bijvoorbeeld de gedachte van stap 6), eentje die je een beter gevoel geeft en focus je daar op.

Wat nog belangrijk is: bij deze oefening gaat het om 'verkeerde' gedachten, niet om gevoelens. Als je merkt dat je bepaalde emoties hebt, zoals verdriet, druk dan dat gevoel niet weg. Gevoelens mogen er zijn en zijn nooit 'fout'. Maar gedachten die bepaalde gevoelens veroorzaken, kunnen dat wel zijn.

Als je je bewust wordt van je negatieve gedachten en leert dat deze gedachten niet de waarheid zijn, kun je ze makkelijker loslaten. Iedere keer als je een denkfout opmerkt, zet je er een positieve gedachte tegenover. Denkfouten zijn aangeleerd en dat kun je dus ook weer afleren. Spreek jezelf steeds weer bemoedigend toe. Doe dat door je voornaam te gebruiken in plaats van 'ik'. Uit onderzoek blijkt dat je daardoor meer afstand van de situatie neemt. Bedenk wat je tegen een goede vriendin zou zeggen en praat ook zo tegen jezelf.

Wees ook zorgvuldig in de woorden die je gebruikt in je gedachten en hoe je tegen jezelf praat. Gebruik de woorden die de positieve kant benoemen. Zeg bijvoorbeeld: 'ik vertrouw erop dat het goedkomt', in plaats van 'ik hoef niet bang te zijn'.

Lukt het doorbreken van je denkfouten niet?

Als het je maar niet lukt om je denkfouten uit je systeem te krijgen, dan is dat helemaal niet zo gek. Een groot deel van onze gedachten (en de dingen die we door de jaren heen zijn gaan geloven) zitten namelijk in ons onderbewustzijn. Om je negatieve denkspiraal te doorbreken, is het logischerwijs vaak niet genoeg om dit alleen met het bewuste deel van je brein te doen. Als je een echte blijvende verandering wilt, is het dus een must om je gedachten in je onbewuste aan te pakken. De methodiek waar ik mee werk (Creatrix®) is hier dé uitkomst voor. Deze methodiek zorgt er namelijk voor dat je de gedachte of overtuiging in je onbewuste aan kunt pakken en blijvend om kunt zetten in een positieve bekrachtiging. Zo pak je niet de symptomen, maar de oorzaak aan. En dat zorgt ervoor dat je écht een wezenlijk verschil ervaart, wat ook nog eens blijvend is!

Wil je meer weten over Creatrix® en wat het veranderen en loslaten van je denkfouten jou kan opleveren? Neem dan contact met mij op of plan een vrijblijvende inspiratiesessie in via mijn online agenda.